Kontaktörler

Kontaktör, bobinine enerji verilmesiyle açık kontaklarını kapatan, kapalı kontaklarını açan bu sayede bir elektrik devresinin açılıp, kapanması sağlayan bir elektromanyetik anahtarlama elemanıdır. Çalışma ve kullanma tarzı bakımından kontaktörü diğer anahtar türlerinden ayıran en önemli özelliği devreyi daha sık açıp kapamaya ve aynı zamanda uzaktan kumandaya elverişli olmasıdır.

Kontaktörlerin kaçak akım rölesinden farkı yüksek akım çeken devrelerde kullanılmasıdır. Kontaktörler birçok alanda kullanılmaktadır, genellikle alçak gerilimle çalışan devrelerde kullanılırlar bunun yanı sıra elektrik motorlarının kontrolünde, kompanzasyonda kondansatörlerin devreye alınıp çıkarılmasında, ısıtma ve soğutma sistemlerinin ayarlanmasında sıklıkla kullanılırlar. Termik röleler ile kullanıldığında ise cihazları ve tesisleri aşırı yük akımlarına karşı korurlar. Ayrıca kumanda ettiği devreyi nominal akım altında açıp kapayabildiği gibi belirli orandaki aşırı akımları da kesebilir.

Kontaktörün yapısını oluşturan elemanlar; Elektromıknatıs (demir nüve ve bobin), palet ve kontaklardır.

Demir Nüve, alternatif akım (AC) kontaktörlerinde ince silisli saçlardan yapılırken, doğru akım (DC) kontaktörlerinde tek parça yumuşak demirden imal edilir. Alternatif akımda kullanılan kontaktör nüvelerinde, nüvenin ön yüzeyine açılan oyuklara bakır halkalar yerleştirilir. Bu bakır halkalar akımın sıfır olduğu noktalarda nüvenin bırakılmasına engel olarak, titreşim ve gürültüyü ortadan kaldırır. Doğru akımda kullanılan nüvelerde ise bobinin enerjisi kesildiği anda, nüvenin paleti hemen bırakması için plastik pullar konulur.

Bobin, üzerinden akım geçtiğinde nüveye mıknatıs tıklanma özelliği kazandırır. Ayrıca çalışma gerilimine göre; spiral sayısı ve dış görünüşümü değişir.

Kontaklar, normalde açık (NO) ve normalde kapalı (NC) olmak üzere iki çeşittir. Ana kontaklar güç devresinde kullanılıp akım taşıma kapasiteleri daha yüksektir. Yardımcı kontaklar ise genellikle kumanda kısmında kullanılır. Kontaklar üzerinden geçen akım kapasitelerine göre çeşitli alaşımlardan meydana gelir. Genellikle sert bakır, tungstenden veya gümüş alaşımları kullanılır. Bobinin enerjilenmesi ile kontaklar durum değiştirir.